सानोहुँदा साइकलको चित्र हेरिन्थ्यो । चेन देखेको थिएँ । तर, कुनै अन्दाज थिएन यो कसरी चल्छ वा चलाइन्छ भनेर । पहिलो चोटि साइकल देखेको थिएँ २०५० साल मंसिरतिर, एस.एल.सी तयारीको लागि जुम्लाबाट पहिलो चोटि ४ दिन हिँडेर सुर्खेत पुगेको दिन । त्यतिबेला हेरियो मात्र अरुले चलाएको, सिक्ने अवसर मिलेन ।
मैले साइकल सिक्दा अबेर भयो भन्ने लाग्थ्यो । अर्थात, २६ बर्ष हुँदासम्म पनि न साइकल न बाइक चलाउन सिकियो । यो सिप नभएकोले केही अप्थ्ठ्यारा क्षण पनि बेहोर्नु पर्यो । जुम्लामा जन्मेहुर्केको मान्छेको लागि त्यो स्वभाविक कुरो हो । तर, अरुलाई त्यो के थाहा । सुर्खेतमा क्याम्पस पढ्दाताका हाम्रा मिल्ने केटी साथीहरुको प्रिय साधन साइकल हुन्थ्यो । उनीहरु सरर हुंईकिएर आएको देख्दा 'मैले पनि चलाऊन जानेको भए उनीहरुलाई लिफ्ट दिंदा क्या मज्जा हुन्थ्यो भन्ने सोचिन्थ्यो । तेस्रो बर्षको जाँच पछि ठाकुरद्वारा घुम्नजाने प्लान बन्यो तर मिलेन । बरु त्यो सँग एउटा साइकलको प्रसँग आएको थियो । क्याम्पसमा साथीहरु बीच सल्लाह गर्ने कुरो रहेछ, मलाई नदेखेर एउटा केटी साथी मलाई खोज्न साइकलमा यारीचोकको डेरामा आईपुगिन् । साइकल मतिर सारेर आफु पछाडि बस्ने संकेत गरिन् । मलाई मन लागि नलागी साइकल चलाऊन नआउने कुरो घोषणा गरें । "उसो भए पछाडि बस!" मलाई आग्रह गरिन् । मैले आनाकानी गरें । "केटाहरु ___" उनले जिस्काईन् अनि साइकल डोर्याएरै हिंयौं । मनमनै साइकल नजानेकोमा पहिलो पल्ट हिनताबोध गरें ।
अर्कोपाली जब पहिलो पल्ट पोखरा घुम्न पुगेको थिएँ सिस्टर न्यान्सी र उहाँका दाई, भाई, भातिजी र एउटा साथीको साथ । भोलिपल्ट एकाबिहानै मलाई सिस्टर न्यान्सीले 'जाउँ लेकसाइड घुम्न" भनेर उठाइन् । उत्साहित बनेर झट्पट तयार भै टोलीमा सामेल बनें । हामी एउटा साइकल पसल मा रोकियौं । सबै साइकल छान्न लागे, म हेर्दै बसें । 'भाइ कुन साइकल लिने?'सिस्टर न्यान्सीले सोध्दा झस्केर 'मलाई साइकल आउँदैन, म यतै बस्छु' भनेर टार्न प्रयास गरें । 'ए त्यसो भए हामी सँगै हिडौं गाडीमा' भनेर सल्लाह भयो । मेरो कारण साइकलमा लेकसाइड घुम्ने एकाएक रध्द गरियो र हामी ट्याक्सीमा घुम्यौं । त्यहाँ दोस्रो ताली हिनताबोध भयो ।
यस बाहेक अरु सानातिना प्रसङगले साइकल नजानेको पछुतोलाई बल्झाइरहन्थ्यो ।
यस बीच साइकल सिक्ने प्रयास पनि निकै गरियो । क्याम्पस ताकाका दुइटा साथीहरुले असिनपसिन हुँदै साइकल धकेलेर मलाई सिकाउने विफल प्रयास गरे । कतै कसैको साइकल एकछिन् भेटे सुम्सुम्याएर गुडाउने रहर निकै गरियो । तर, कहिल्यै सिकिएन ।
सन् २००४ मा जागिरकोलागि नेपालगन्ज पुगें । फुल्टेक्राको अफिस पुग्न होस् वा घुमफिर, रिक्साको यात्रा झन्झटिलो र महँगो लाग्न थाल्यो । मोटरसाइकल सिकेर किन्ने रहर त थियो तर सम्भव थिएन । अफिसमा एउटा ड्राइभर दाईले साइकल भनेको कस्तो हुनुपर्छ भनी गफ सुनाउदा तुरुन्तै किनेर सिक्ने रहर जाग्यो । राती ९ बजेपछि न्यूरोडको बाटोमा प्राक्टिस गर्दा गर्दै सिकें, एक्लै । ३ दिन जति लाग्यो । लडिन । बरु केही पछि कतै जाँदा बालुवामा चिप्लेर नराम्ररी चोट लगेको थियो । आवश्यकता भए सिकिंदो रहेछ ।
अनि त साइकलमा नेपालगन्जको गर्मी छल्न निकै हुँईकीयो । राप्ती पारी गईयो । अरु ठाउँ पुगियो ।
कैलालीतिर पनि डुलियो । बलिया तिर हाइवे किनाराको एउटा मासु पसलबाट रागाँको मासु बोक्ने साइकल ३० रुपैयाँमा भाडा लिएर प्रतापपुर पुगियो, शिवरात्रीको बुटी खाएर पनि चलाईयो पञ्चर टायरमा झन्डै बेहोसी हालमा । गाउँको बाटो कुकुरबाट लखेटिदै ।
एकचोटी कंचनपुरको दक्षिणी भागतिरका स्वास्थ्य संस्था तिर घुम्नु पर्ने भयो । महेन्द्रनगरबाट बेल्डाँडी गाडीमा झरेपछि बन्द शुरु भयो । हामीले साइकल यात्रा गर्नु पर्ने भयो । कतै मागेर चलाइयो । कृष्णपुरमा हुलाकको कर्मचारीको साइकल भाडामा लिएर शंकरपुर, त्रिभुवनबस्ती, रैकवारबिचवा, परसन आदी ठाउँमात्र नभएर धनगढी बाट अत्तरिया हुँदै महेन्द्रनगरसम्म पुगियो । निकै कसरत भयो । साइकल जानेकोमा निकै खुशी लाग्यो ।
मैले नेपालगन्जमा किनेको साइकल चोरी नहुन्जेल ट्युब र टायर फेरी फेरी चलाएँ ।
अचेल म पोखरा जाँदा बिहान प्राय: माउन्टेन बाइक भाडामा लिएर लेकसाइडदेखि पामेसम्म घुम्न जान्छुँ ।
बाँकि अर्कोमा …
पसिना उम्रिन थाल्यो। अघि हलुको लाग्ने साइकल थाक्न लग्यो। गति सुस्तायो। सास बढ्न थाल्यो। केहि साईकल पछि पर्न थाले तर कति धेरैले ओभरटेक पनि गर्न थाले। मन आतिने झैं भयो। बिचमा चेक गरेको गियर मिलाउन नजानेको रहेछु। अर्को सहयात्रीको सेटिङ्ग हेरेर मिलाएँ। काम गर्यो। अलि सजिलो भयो। नरोकी किर्तिपुर बजार पुगें। राजनजी म भन्दा अघिअघि निकै सजिलो साथ् चलिरहेको भान हुने। अरुलाई हेर्यो तेस्तै। खासमा आफुमात्र थाकेको हुँ कि भन्ने लाग्दो रहेछ यस्तो बेला। उकालो बाटो दाँया मोड्यो मन्दिरतिर। अलि सम्म भयो फेरी उकालो माथिसम्मै। पेलेर पैडल खिचियो र अन्तत: उकालो चडियो। खुट्टा काँपे। पसिना झर्यो। तिर्खा लाग्यो। तर खुसिले छायो । कतिले उतै उकालोको पुछार तिरै बाट यात्रा छोडेको सुनियो। बाटोमा स्वयंसेवक थिए। एरोको संकेत पनि थियो ठाउँ ठाउँमा। जम्मा ७ किमि भयो होला, अझै कम्तिमा ४३ किमि त बाँकिनै छ।
