कर्णाली राजमार्गमा गाडी गुड्न सुरु गरेपछि स्वतः महाबु र हाउडी लाग्ना काटेर जाने बाटाहरु बिर्सिइन लागे । तर यो ब्लग त्यै बाटो हिडेर जाँदाको अनुभव हो:
दशैँको जुम्ला यात्रा
२०७४ सालको दशैं छुट्टीमा महाबु लेकको बाटो हिंडेर जुम्ला जाने रहर आयो । नवरात्र शुरु भैसकेको थियो । काठमाडौबाट कामको सिलसिलामा नेपालगंज पुगेको थिएँ । दशैँमा घर जान लागेका प्रसस्तै भेटिए । कोही प्लेनमा त कोही गाडीमा घर जाने तयारीमा थिए । कतिपयले मैले 'यसपाली म हिडेर जाने' भन्दा अचम्म मान्थे। त्यसपछि "को को जान लागेको? भनि सोध्थे । 'एक्लै' भनेपछि त झन् पत्त्याउन मुस्किल मान्थे। कर्णाली राजमार्ग खुलेयता हिडेरै जुम्ला जाने भन्दा हाँसउठ्दो सुनिन्थ्यो होला। तर, मलाई भने त्यो भुल्न थलिएको महाबु लेकको बाटो एकचोटी फेरी हिड्न रहर लागेको थियो। एसएलसीपछि पहिलोचोटी शहर /तराई झर्दा र त्यसपछि मोटरबाटोले नजोडिञ्जेलसम्म जुम्लादेखि सुर्खेत पुग्न हिंडेरै महाबु वा हाउडी लेक हुँदै १०-१२ चोटी ओहरदोहर गरेको थिएँ । जुम्लाको सबैभाग, कालिकोट, मुगु र डोल्पाको केहिभागमा बस्ने मान्छेका पुर्खाहरु यही बाटो हिडेका थिए। सानोमा देशारु र हटारुले सुनाउने बाटाका डरलाग्दा र रोमान्चक कथाहरु सुनिथ्यो - माहबुको बाटो कठीन छ, ठाडो भीर छ, हिउँले खान्छ, चोरको बिगबिगी हुन्छ आदि। तर, आफ्नो अनुभवमा भने यो बाटोको केहीखण्ड यौटा साहसिक यात्रा झैँ लागेको थियो। त्यही 'फील' गर्न फेरी हिडें - बिर्सिएको त्यो पुरानो बाटो।
अतिरिक्ति झोला र पैसा प्लेनबाट जुम्लाजान लागेका बिष्णु भाइ र धर्म भान्जालाई जिम्मा लगाएँ। म यौटा क्यामेरा, सानो झोला बोकी नेपालगंजबाट माइक्रो चढेर सुर्खेत लागें । त्यो रात त्यहाँ बसें। दैलेखी धर्म दाइको नातेदारको होटल। केही भेटघाट र काम सकें। अर्को दिन बेलुका सुमो चढेर दैलेखबजार पुगें। डम्बरदाइ र पवित्रा भाउजुकोमा बसें। एक दशक भन्दा पछि भएको हाम्रो भेट राती अबेरसम्म रमाइलो गफ गरेर बित्यो। भोलीपल्ट बिहान यतै खाजा खाएँ। यज्ञजी (पवित्रा भाउजुको भाई) भेटिए। उनीसंग त झन् डेढदशक पछि भेटेको। एकछिन संगै बजार घुम्यौ। गाउँको भतिजो डा. महेश नि भेटियो जो दैलेख अस्पतालमा कार्यरत थियो। बजारमा एउटा लठ्ठी टेक्न मिल्ने छाता किने। यज्ञजीले भनेर यौटा केटोले बाईकमा उत्तरतर्फ बाटो केही माथी भैसिखोरसम्म पुर्याइदियो। यस्तै एक बजेको थियो होला । अब मेरो 'हिड्ने' यात्रा शुरु भयो।
पैदल यात्राको सुरुवात (दिन १)
केहीबेर हिंडेपछि उकालोनेर सानो बस्ति आयो। यौटा घरमा पानी मागें। महिलाले सोधिन् 'कता जाने?' मैले 'जुम्ला' भने। तिनी हाँसिन्। 'रोड बन्द छ र? उनले सोधिन्। 'खोइ? थाहा भएन' मैले भनें। 'एक्लै?' फेरी सोधिन्। मैले सबै वृतान्त बताएँ। कुरोगर्दै जाँदा उनीहरु धनाडा, कालिकोटबाट आएका न्यौपानेहरु रहेछन। मावली पो परेछन् । तीन पुस्तामा ७-८ घर फैलिएको रहेछ। बातमार्ने चाहना हुँदाहुँदै हिड्न पर्यो। पहिलो उकालो जोशले उक्लिएँ। फाट्टफुट्ट ओरालो झरिरहेका महिला र गाइ चराईरहेका बालबालिका भेटिए। हावा चलिरहेको थियो। घाम टाउको तिरै थियो। परतिर अनेक डाँडाहरुको तुवालोमय तरेली देखिन्थ्यो। पूर्वोत्तर भागमा नौमुले, पश्चिमतिर डांडिमाडी पर्दछन्। पछाडी दक्षिणतर्फ दैलेखबजारको केही अंश अझै देखिन्थ्यो। तल केहिबस्ति, जंगल र खेतका सुन्दर तरेलीहरु देखिन्थे। एकघन्टा हिंडेपछि उकालो सकियो। ट्रयाक खोलेको रोड घुमेर यता मिसियो। केहि माथि बाटैको आडमा यौटा घर भेटियो। बुढी महिला थिइन्। बुढा बिरामी रहेछन। सुतेका थिए। कटुवाल थरि रहेछन्। ४ जना केटाकेटी आए। नातिनातिना रहेछन्। यौटी नातिनी त पाथरखोला, जुम्लाकी रहिछन। यतै प्लस टू स्कुल पढ्ने। म हिंडेरै जुम्ला जाने भनेको त सुरुमा कसैले पत्याएनन् । उनले चिया बनाउदै गर्दा हामी गफिन थाल्यौं। बिस्तारै पुराना दिन सम्झिन थालिन् - उ बेला जुम्ली हटारुको घुइंचो यति हुन्थ्यो कि बास मिलाउन र खाना ख्वाउनै हम्मेहम्मे पर्थ्यो रे। एकहुल खच्चर उँभो, अर्को हुल उँधो । "यो बाटोले जुम्ला जोडेपछि त फेरी त्यो रौनक फ़र्किएल नि!" मैले भनें। 'खोइ हामी बाचुन्जेल देख्न पाइन्छ कि नाइँ' शंका गरिन्। 'आउला, आश गरौँ ' भन्दै च्या सकेर म हिडें।
अलि उकालो काटेर डाँडाकै डिलमा तेस्रोबाटो आयो। दुइजना गफिदै गरेका मान्छे भेटिए। फोटो खिचिदिनुस है भन्ने बहाना मिलाएर कुरा गरें। एकजना त मै जाने बाटोतिर जाँदै रहेछन। जयबहादुर कटुवाल। माथि महाबुसैनतिर कतै तिनको भेडीगोठ रहेछ। त्यहाँसम्म साथी बन्ने भए । भेडा पाल्ने उनको पुस्तैनी पेशा रहेछ। करीब ३ घण्टा गफगर्दै संगै हिड्यौं । सामाजिक परिवेश, राजनीति, चाडपर्व, चालचलन अनेक बिषयका कुरा भए। चरन क्षेत्र साँघुरिएकोले अचेल भेडा पाल्न गाह्रो पर्दै गएको रहेछ तर पाल्न सके अचेल भेडा/खसीको भाउ निकै पाईन थालेछ। 'केटाकेटीहरु पढ्न शहर पठायो, फेरी यता फर्की कामधाम गर्ने हैनन्! यो यत्तिकै हराउने त होला' उनले चिन्ता ब्यक्त गरे। आधुनिक तरिकाले व्यवसायिक भेडापालन गर्नसके यसको बजार र भविष्य छ। जयबहादुर दाइसँग कदम मिलाएर करीब दुईघण्टा उकालै उकालो हिडिसकें उनि त विश्रामको नामै लिन्नन्। म भन्दा १० बर्ष जेठा मान्छेसँग हिडेको मैले जति नथाकी हिड्ने प्रयास गरेपनि उनीसंग सकिनँ। इँट भन्दा माथि उकालोको बीच हामी यौटा अग्लो चट्टानमा सितलहावा खाँदै केहीबेर बस्यौं । दशरते भन्ने ठाउँ बाटैमा उनका भेडाका बथान भेटिए। उनका साथी भेडी गोठालाहरु सँग परिचय गराए र मलाई छोड्न भनि ओखरबाससम्म आए। बाटोमा केही केटाकेटी हाम्रो साथ लागे। यौटा २० बर्ष हाराहारीको निकै स्टाईलिस केटो थियो। भर्खरै गुजरात इन्डियाबाट घर फर्केको रहेछ। मैले भिरेको क्यामेरा देखेछ क्यारे फोटो खिचि माग्यो। जिन्सको पछाडी पाकेटबाट काईयो झिक्यो र निकै नक्कल परेर उसको जुल्फी कपाल मिलायो। चट्टानमा, बाटोमा थरीथरी पोजमा फोटो खिचायो। र अन्तमा व्ह्वट्सएप माग्यो। मैले छैन, म चलाउन्न भने। अनि मेरो फेसबुक आइडी माग्यो र भन्यो 'म छुट्टी सकेर शहर फर्केपछि फेसबुकमा जोड्छु, यी फोटो त्यसैमा पठाई दिनु है' । र संगै ओखरबाससम्म साथ लाग्यो। पुरानो भैसकेका ४-५ वटा पसल थिए। हामीलाई भोक लागेको थियो । उसैले यौटा पसलतिर डोर्यायो । यौटी हँसमुख साहुनी थिइन् पसलमा । उसैकी दिदी रहिछन् । निकै परिकार पकाउन जान्दछु भन्दै यताउता खोज्यो तर चाउचाउमात्र भेटियो । त्यै उमाल्न लग्यो। 'जुम्लातिरमा मान्छेले हिड्न छोडे पछि त ओखरबास बजार त के पुरै सुकिसक्यो । धेरैले ठाउँ छोडिसके। हामी जाने ठाउँ नहुनेहरु मात्र यतै छौं।' उसकी दिदीले भनिन्। 'म पनि यता गाउँतिर केहि काम नहुने भनि काठमान्डू गएँ। तर महँगो। अनि त इन्डिया गएँ।' केटोले थप्यो। चर्चा गाउँतिर अवसर नहुने, काम नपाइने बारे थियो। 'अनि यो ठाउँको दिन फिर्न लागे जस्तो छ त? जुम्लातिर जाने यो बाटो र मध्यपहाडी राजमार्ग पनि नजिकैबाट रहेछ। अनि त फेरी मालामाल होला नि यो ठाउँ' मैले थपे। 'खोई कैले हो कैले' दिदीले शंका जनाई। 'यो बाटो त निकै छोटो हुन्छ रे नि त सर तपाईहरुलाई जुम्ला पुग्न।" जयबहादुरदाईले थपे। 'हो, तर माथी लेकतिर कसरी जाला?' मैले भने। 'महाबुको लेकमा यसपाला साउने मेलामा ट्याक्टर पुगी सक्यो नि' दिदीले भनि । बाटो बन्ने र गाडी गुड्ने सम्भावना निकै रहेछ। जयबहादुरदाइले र मैले मिठोमान्दै तात्तातो झोल खायौं । उनि फर्के, म अघाडी बढें।
वस्ती कट्न लाग्यो। अब एक्लै परियो भन्ने सोच्दै थिएँ पछाडी पाँचजनाको टोली आइराखेको देखें। रोकिएँ। छेउको पसलमा उनीहरु रोकिए। गएर सोधें। उनीहरु 'डिल्लिकोट' जाने रहेछन। आज सकेसम्म नाउली पुग्ने भने। यो अघाडी महाबुसैन र त्यसपछि नाउली। उनीहरु खाजाखान केहीबेर अल्मलिने भएकोले मैले हिड्दै गर्ने बिचारले अघि बढें। तुरुन्तै जङ्गल शुरु भयो। घना थियो। कुहिरो लग्यो। अध्यारो भयो। किरा र चराको एकनासले आवाज मात्र सुनिथ्यो। म एकसुरले हिँडिरहें । बाटोमा कोहीपनि मान्छे भेटिएन। पछाडी हेर्दै गरें। ती डिल्लीकोटकाहरु पनि देखिएनन। डेढघण्टा पछि यौटा डोजर देखियो। यौटा झुपडीमा मान्छे देखे र बाटो सोधें। यौटा शर्टकट सिकाए। रुख र झारले जेलिएको बिल्कुल आठ्यारो र अध्याँरो बाङ्गोटिङ्गो रेखाजस्तो गोरेटोबाटो बल्लतल्ल पार गरेर सजिलोबाटो पुग्दा कुहिरो झन् बक्लिएर वरिपरि केहि नदेखिने भैसक्यो। नजिकको बाटो पहिल्याउदै अघिबढ्दा माबुसैनको होटल भएको ठाउँ कतिबेला छुट्यो पत्तै भएन। केहि अघाडी एकैचोटी यौटा नाके उकालो भेटियो । यतिबेला छ बजिसकेको थियो । कुहिरो केही कम भयो तर घाम डुबिसकेको थियो । जसरी पनि यो उकालो काट्नु पर्छ नाउली पुग्न । तर, बाटो घाँस र चट्टानको उवड्खावड भित्र कतै हराएर भेट्न मुस्किल हुन सक्थ्यो । थोरै चिन्ता लग्न थाल्यो तर विकल्प थिएन। लागें उकालो नाप्न (फेदीको अल्टिच्युट २५३० मिटर)
'ओ सर! रोकिनुहोस्' कसैले बोलाएको सुनें । फर्केर हेरेको त अघि ओखरवासमा छोडेका मान्छे रहेछन। 'पख्नुहोस्! अध्यारो भैसक्यो, संगै जाउँला' एकजनाले फटाफट नजिकै पुगेर भने । "तपाइँ त फटाफट आइहल्नु भएछ। माबुसैन हेर्यौं, तपाईंलाई देखेनौं अनि हामी पनि हिड्यौं यतै। माथी बाटो अफ्ठ्यारो छ। नाउलीमा यौटैमात्र होटल छ। बासमिल्न मुस्किल हुन्छ कहिले। हाम्रा चिनजानको होटल हो संगै बसौला । त्यसैले संगै जाउँ।" सास फुलाउदै एकैचोटी सबै बताए। मलाई त देउता भेटे झैँ भयो। सहर्ष धन्यबाद दिएँ र उनीहरुलाइ पछ्याएँ। गफगर्दै उनीहरुको गति र चालमा हिड्दा बाटो काट्न सजिलो लग्यो। उनि (शाहीजी), उपचार गराएर फर्केकी उनकी श्रीमती, भारतबाट फर्केका दुइजना युवाहरु र ती मध्ये यौटा युवाकी श्रीमती जो अनमी पढाइको छुट्टीमा घर फर्किएकी युवती गरि हामी ६ जना भयौं। झमक्कै साँझ पर्यो। शाहीजी कि श्रीमती टर्चबोकेर आघडी लागिन्। तिनलाई पछ्छ्याउन निकै हम्मे पर्यो मलाइ। हामी नाउली (२६९० मि) पुग्दा ८ बज्यो। असिनपसिन जिउ खर्सुका मुढाबालेर आएको रापमा सेकिएर सुस्ताउन थाल्यो ।
(क्रमशः )
-------------------
यो यात्राको भाग -२ पढ्न यता क्लिक गर्नुहोस्: http://madhavjee.blogspot.sg/2018/03/blog-post_29.html
यो यात्राको भिडियो हेर्न यता क्लिक गर्नुहोस्: https://www.youtube.com/watch?v=3UZcoDiKOb4
दशैँको जुम्ला यात्रा
२०७४ सालको दशैं छुट्टीमा महाबु लेकको बाटो हिंडेर जुम्ला जाने रहर आयो । नवरात्र शुरु भैसकेको थियो । काठमाडौबाट कामको सिलसिलामा नेपालगंज पुगेको थिएँ । दशैँमा घर जान लागेका प्रसस्तै भेटिए । कोही प्लेनमा त कोही गाडीमा घर जाने तयारीमा थिए । कतिपयले मैले 'यसपाली म हिडेर जाने' भन्दा अचम्म मान्थे। त्यसपछि "को को जान लागेको? भनि सोध्थे । 'एक्लै' भनेपछि त झन् पत्त्याउन मुस्किल मान्थे। कर्णाली राजमार्ग खुलेयता हिडेरै जुम्ला जाने भन्दा हाँसउठ्दो सुनिन्थ्यो होला। तर, मलाई भने त्यो भुल्न थलिएको महाबु लेकको बाटो एकचोटी फेरी हिड्न रहर लागेको थियो। एसएलसीपछि पहिलोचोटी शहर /तराई झर्दा र त्यसपछि मोटरबाटोले नजोडिञ्जेलसम्म जुम्लादेखि सुर्खेत पुग्न हिंडेरै महाबु वा हाउडी लेक हुँदै १०-१२ चोटी ओहरदोहर गरेको थिएँ । जुम्लाको सबैभाग, कालिकोट, मुगु र डोल्पाको केहिभागमा बस्ने मान्छेका पुर्खाहरु यही बाटो हिडेका थिए। सानोमा देशारु र हटारुले सुनाउने बाटाका डरलाग्दा र रोमान्चक कथाहरु सुनिथ्यो - माहबुको बाटो कठीन छ, ठाडो भीर छ, हिउँले खान्छ, चोरको बिगबिगी हुन्छ आदि। तर, आफ्नो अनुभवमा भने यो बाटोको केहीखण्ड यौटा साहसिक यात्रा झैँ लागेको थियो। त्यही 'फील' गर्न फेरी हिडें - बिर्सिएको त्यो पुरानो बाटो।
अतिरिक्ति झोला र पैसा प्लेनबाट जुम्लाजान लागेका बिष्णु भाइ र धर्म भान्जालाई जिम्मा लगाएँ। म यौटा क्यामेरा, सानो झोला बोकी नेपालगंजबाट माइक्रो चढेर सुर्खेत लागें । त्यो रात त्यहाँ बसें। दैलेखी धर्म दाइको नातेदारको होटल। केही भेटघाट र काम सकें। अर्को दिन बेलुका सुमो चढेर दैलेखबजार पुगें। डम्बरदाइ र पवित्रा भाउजुकोमा बसें। एक दशक भन्दा पछि भएको हाम्रो भेट राती अबेरसम्म रमाइलो गफ गरेर बित्यो। भोलीपल्ट बिहान यतै खाजा खाएँ। यज्ञजी (पवित्रा भाउजुको भाई) भेटिए। उनीसंग त झन् डेढदशक पछि भेटेको। एकछिन संगै बजार घुम्यौ। गाउँको भतिजो डा. महेश नि भेटियो जो दैलेख अस्पतालमा कार्यरत थियो। बजारमा एउटा लठ्ठी टेक्न मिल्ने छाता किने। यज्ञजीले भनेर यौटा केटोले बाईकमा उत्तरतर्फ बाटो केही माथी भैसिखोरसम्म पुर्याइदियो। यस्तै एक बजेको थियो होला । अब मेरो 'हिड्ने' यात्रा शुरु भयो।
पैदल यात्राको सुरुवात (दिन १)
केहीबेर हिंडेपछि उकालोनेर सानो बस्ति आयो। यौटा घरमा पानी मागें। महिलाले सोधिन् 'कता जाने?' मैले 'जुम्ला' भने। तिनी हाँसिन्। 'रोड बन्द छ र? उनले सोधिन्। 'खोइ? थाहा भएन' मैले भनें। 'एक्लै?' फेरी सोधिन्। मैले सबै वृतान्त बताएँ। कुरोगर्दै जाँदा उनीहरु धनाडा, कालिकोटबाट आएका न्यौपानेहरु रहेछन। मावली पो परेछन् । तीन पुस्तामा ७-८ घर फैलिएको रहेछ। बातमार्ने चाहना हुँदाहुँदै हिड्न पर्यो। पहिलो उकालो जोशले उक्लिएँ। फाट्टफुट्ट ओरालो झरिरहेका महिला र गाइ चराईरहेका बालबालिका भेटिए। हावा चलिरहेको थियो। घाम टाउको तिरै थियो। परतिर अनेक डाँडाहरुको तुवालोमय तरेली देखिन्थ्यो। पूर्वोत्तर भागमा नौमुले, पश्चिमतिर डांडिमाडी पर्दछन्। पछाडी दक्षिणतर्फ दैलेखबजारको केही अंश अझै देखिन्थ्यो। तल केहिबस्ति, जंगल र खेतका सुन्दर तरेलीहरु देखिन्थे। एकघन्टा हिंडेपछि उकालो सकियो। ट्रयाक खोलेको रोड घुमेर यता मिसियो। केहि माथि बाटैको आडमा यौटा घर भेटियो। बुढी महिला थिइन्। बुढा बिरामी रहेछन। सुतेका थिए। कटुवाल थरि रहेछन्। ४ जना केटाकेटी आए। नातिनातिना रहेछन्। यौटी नातिनी त पाथरखोला, जुम्लाकी रहिछन। यतै प्लस टू स्कुल पढ्ने। म हिंडेरै जुम्ला जाने भनेको त सुरुमा कसैले पत्याएनन् । उनले चिया बनाउदै गर्दा हामी गफिन थाल्यौं। बिस्तारै पुराना दिन सम्झिन थालिन् - उ बेला जुम्ली हटारुको घुइंचो यति हुन्थ्यो कि बास मिलाउन र खाना ख्वाउनै हम्मेहम्मे पर्थ्यो रे। एकहुल खच्चर उँभो, अर्को हुल उँधो । "यो बाटोले जुम्ला जोडेपछि त फेरी त्यो रौनक फ़र्किएल नि!" मैले भनें। 'खोइ हामी बाचुन्जेल देख्न पाइन्छ कि नाइँ' शंका गरिन्। 'आउला, आश गरौँ ' भन्दै च्या सकेर म हिडें।
अलि उकालो काटेर डाँडाकै डिलमा तेस्रोबाटो आयो। दुइजना गफिदै गरेका मान्छे भेटिए। फोटो खिचिदिनुस है भन्ने बहाना मिलाएर कुरा गरें। एकजना त मै जाने बाटोतिर जाँदै रहेछन। जयबहादुर कटुवाल। माथि महाबुसैनतिर कतै तिनको भेडीगोठ रहेछ। त्यहाँसम्म साथी बन्ने भए । भेडा पाल्ने उनको पुस्तैनी पेशा रहेछ। करीब ३ घण्टा गफगर्दै संगै हिड्यौं । सामाजिक परिवेश, राजनीति, चाडपर्व, चालचलन अनेक बिषयका कुरा भए। चरन क्षेत्र साँघुरिएकोले अचेल भेडा पाल्न गाह्रो पर्दै गएको रहेछ तर पाल्न सके अचेल भेडा/खसीको भाउ निकै पाईन थालेछ। 'केटाकेटीहरु पढ्न शहर पठायो, फेरी यता फर्की कामधाम गर्ने हैनन्! यो यत्तिकै हराउने त होला' उनले चिन्ता ब्यक्त गरे। आधुनिक तरिकाले व्यवसायिक भेडापालन गर्नसके यसको बजार र भविष्य छ। जयबहादुर दाइसँग कदम मिलाएर करीब दुईघण्टा उकालै उकालो हिडिसकें उनि त विश्रामको नामै लिन्नन्। म भन्दा १० बर्ष जेठा मान्छेसँग हिडेको मैले जति नथाकी हिड्ने प्रयास गरेपनि उनीसंग सकिनँ। इँट भन्दा माथि उकालोको बीच हामी यौटा अग्लो चट्टानमा सितलहावा खाँदै केहीबेर बस्यौं । दशरते भन्ने ठाउँ बाटैमा उनका भेडाका बथान भेटिए। उनका साथी भेडी गोठालाहरु सँग परिचय गराए र मलाई छोड्न भनि ओखरबाससम्म आए। बाटोमा केही केटाकेटी हाम्रो साथ लागे। यौटा २० बर्ष हाराहारीको निकै स्टाईलिस केटो थियो। भर्खरै गुजरात इन्डियाबाट घर फर्केको रहेछ। मैले भिरेको क्यामेरा देखेछ क्यारे फोटो खिचि माग्यो। जिन्सको पछाडी पाकेटबाट काईयो झिक्यो र निकै नक्कल परेर उसको जुल्फी कपाल मिलायो। चट्टानमा, बाटोमा थरीथरी पोजमा फोटो खिचायो। र अन्तमा व्ह्वट्सएप माग्यो। मैले छैन, म चलाउन्न भने। अनि मेरो फेसबुक आइडी माग्यो र भन्यो 'म छुट्टी सकेर शहर फर्केपछि फेसबुकमा जोड्छु, यी फोटो त्यसैमा पठाई दिनु है' । र संगै ओखरबाससम्म साथ लाग्यो। पुरानो भैसकेका ४-५ वटा पसल थिए। हामीलाई भोक लागेको थियो । उसैले यौटा पसलतिर डोर्यायो । यौटी हँसमुख साहुनी थिइन् पसलमा । उसैकी दिदी रहिछन् । निकै परिकार पकाउन जान्दछु भन्दै यताउता खोज्यो तर चाउचाउमात्र भेटियो । त्यै उमाल्न लग्यो। 'जुम्लातिरमा मान्छेले हिड्न छोडे पछि त ओखरबास बजार त के पुरै सुकिसक्यो । धेरैले ठाउँ छोडिसके। हामी जाने ठाउँ नहुनेहरु मात्र यतै छौं।' उसकी दिदीले भनिन्। 'म पनि यता गाउँतिर केहि काम नहुने भनि काठमान्डू गएँ। तर महँगो। अनि त इन्डिया गएँ।' केटोले थप्यो। चर्चा गाउँतिर अवसर नहुने, काम नपाइने बारे थियो। 'अनि यो ठाउँको दिन फिर्न लागे जस्तो छ त? जुम्लातिर जाने यो बाटो र मध्यपहाडी राजमार्ग पनि नजिकैबाट रहेछ। अनि त फेरी मालामाल होला नि यो ठाउँ' मैले थपे। 'खोई कैले हो कैले' दिदीले शंका जनाई। 'यो बाटो त निकै छोटो हुन्छ रे नि त सर तपाईहरुलाई जुम्ला पुग्न।" जयबहादुरदाईले थपे। 'हो, तर माथी लेकतिर कसरी जाला?' मैले भने। 'महाबुको लेकमा यसपाला साउने मेलामा ट्याक्टर पुगी सक्यो नि' दिदीले भनि । बाटो बन्ने र गाडी गुड्ने सम्भावना निकै रहेछ। जयबहादुरदाइले र मैले मिठोमान्दै तात्तातो झोल खायौं । उनि फर्के, म अघाडी बढें।
वस्ती कट्न लाग्यो। अब एक्लै परियो भन्ने सोच्दै थिएँ पछाडी पाँचजनाको टोली आइराखेको देखें। रोकिएँ। छेउको पसलमा उनीहरु रोकिए। गएर सोधें। उनीहरु 'डिल्लिकोट' जाने रहेछन। आज सकेसम्म नाउली पुग्ने भने। यो अघाडी महाबुसैन र त्यसपछि नाउली। उनीहरु खाजाखान केहीबेर अल्मलिने भएकोले मैले हिड्दै गर्ने बिचारले अघि बढें। तुरुन्तै जङ्गल शुरु भयो। घना थियो। कुहिरो लग्यो। अध्यारो भयो। किरा र चराको एकनासले आवाज मात्र सुनिथ्यो। म एकसुरले हिँडिरहें । बाटोमा कोहीपनि मान्छे भेटिएन। पछाडी हेर्दै गरें। ती डिल्लीकोटकाहरु पनि देखिएनन। डेढघण्टा पछि यौटा डोजर देखियो। यौटा झुपडीमा मान्छे देखे र बाटो सोधें। यौटा शर्टकट सिकाए। रुख र झारले जेलिएको बिल्कुल आठ्यारो र अध्याँरो बाङ्गोटिङ्गो रेखाजस्तो गोरेटोबाटो बल्लतल्ल पार गरेर सजिलोबाटो पुग्दा कुहिरो झन् बक्लिएर वरिपरि केहि नदेखिने भैसक्यो। नजिकको बाटो पहिल्याउदै अघिबढ्दा माबुसैनको होटल भएको ठाउँ कतिबेला छुट्यो पत्तै भएन। केहि अघाडी एकैचोटी यौटा नाके उकालो भेटियो । यतिबेला छ बजिसकेको थियो । कुहिरो केही कम भयो तर घाम डुबिसकेको थियो । जसरी पनि यो उकालो काट्नु पर्छ नाउली पुग्न । तर, बाटो घाँस र चट्टानको उवड्खावड भित्र कतै हराएर भेट्न मुस्किल हुन सक्थ्यो । थोरै चिन्ता लग्न थाल्यो तर विकल्प थिएन। लागें उकालो नाप्न (फेदीको अल्टिच्युट २५३० मिटर)
'ओ सर! रोकिनुहोस्' कसैले बोलाएको सुनें । फर्केर हेरेको त अघि ओखरवासमा छोडेका मान्छे रहेछन। 'पख्नुहोस्! अध्यारो भैसक्यो, संगै जाउँला' एकजनाले फटाफट नजिकै पुगेर भने । "तपाइँ त फटाफट आइहल्नु भएछ। माबुसैन हेर्यौं, तपाईंलाई देखेनौं अनि हामी पनि हिड्यौं यतै। माथी बाटो अफ्ठ्यारो छ। नाउलीमा यौटैमात्र होटल छ। बासमिल्न मुस्किल हुन्छ कहिले। हाम्रा चिनजानको होटल हो संगै बसौला । त्यसैले संगै जाउँ।" सास फुलाउदै एकैचोटी सबै बताए। मलाई त देउता भेटे झैँ भयो। सहर्ष धन्यबाद दिएँ र उनीहरुलाइ पछ्याएँ। गफगर्दै उनीहरुको गति र चालमा हिड्दा बाटो काट्न सजिलो लग्यो। उनि (शाहीजी), उपचार गराएर फर्केकी उनकी श्रीमती, भारतबाट फर्केका दुइजना युवाहरु र ती मध्ये यौटा युवाकी श्रीमती जो अनमी पढाइको छुट्टीमा घर फर्किएकी युवती गरि हामी ६ जना भयौं। झमक्कै साँझ पर्यो। शाहीजी कि श्रीमती टर्चबोकेर आघडी लागिन्। तिनलाई पछ्छ्याउन निकै हम्मे पर्यो मलाइ। हामी नाउली (२६९० मि) पुग्दा ८ बज्यो। असिनपसिन जिउ खर्सुका मुढाबालेर आएको रापमा सेकिएर सुस्ताउन थाल्यो ।
(क्रमशः )
-------------------
यो यात्राको भाग -२ पढ्न यता क्लिक गर्नुहोस्: http://madhavjee.blogspot.sg/2018/03/blog-post_29.html
यो यात्राको भिडियो हेर्न यता क्लिक गर्नुहोस्: https://www.youtube.com/watch?v=3UZcoDiKOb4
No comments:
Post a Comment