बन्दको असर, सार्वजनिक गाडी चलेका थिएनन् तर बाईकहरु निर्वाध गुडेका थिए। निजि गाडी पनि पार्टीका झण्डासाथ फाटफुट चल्थे। ति ४८ घण्टा अघिबाट शुरुहुने 'मौन अबधि'मा पनि चले। मौन समयमा मतदाताको घरघर पुग्ने, फकाउने क्रम पनि रोकिएन। गाउँमा पर्यवेक्षण पनि त हुँदैन। सबैले गरे। सायद, बराबर भयो।
कार्यकर्ताहरु 'बोर्डरलाईन'मा हुने मतदाताहरुका घरलाई मात्र लक्षित गरि परिचालित थिए। मतदाताको घरमा 'मतदाता शिक्षा' को लागि कसैले भेटेक थिएनन । मैले भेटेका र कुरा गरेका अधिकांश व्यक्ति (बिशेषगरि महिला) हरुमा कुनै चिन्हको नाम त थाहा थियो तर कुन-कुन पार्टी छन्, क-कसको चिन्ह के हो, उम्मेदवार को छन् भन्ने थाहा थिएन। पार्टीका घोषणापत्र त निकै परको कुरो पर्यो। रोचक कुरो त के भने राजनीति बहस, चर्चा आदि चियापसलमा व्यापक हुन्थ्यो। त्यहाँ नजानेहरु कतिपय सूचनाबाट बन्चित हुनसक्ने अवस्था। चिसो बिहानीमा, घाम गाउँ नझर्दै स्कुल छेउका चियापसलमा २ गाबिसका मानिसहरुको चहलपहल सुरु हुन्थ्यो । 
पुरै गाउँका केटाहरु तीन भागमा विभक्त। टर्चबोकेर रातभर अबेरसम्म खटेका हुन्थे । तिनीहरुका पार्टी तर्फबाट प्रतिनिधि सिनियरहरु मार्फत खाजाको व्यबस्था हुन्थ्यो कुनै पसलमा । एउटा सिमासम्मको बिलको खाता हुन्थ्यो। चिया, खाजा र रक्सि पनि। राति भेटिने केटाहरु प्रायः मदिरामय हुन्थे। जोश भरेका। निकै हल्लाहरु चल्थे - एउटा पार्टीको नेताले हिजो बैंकबाट २७ लाख झिके रे। त्यो बाँड्ने कुरो छ। करिब डेढ करोडमा घर बेचे रे। त्यो पैसा यतै पस्नसक्छ। एउटा कर्मचारीले पनि पार्टीको पचास हजार पैसा यतै बाँड्ने भनि ल्याएका छन् रे। यहि पुष भित्रै जागिर लगाइदिने, आगामी जाँचमा पास गराइदिने, सरुवा थामीदिने, तालिममा अवसर दिने आदि जस्ता आश्वासन दिएर केहि प्रभावशाली सरकारी कर्मचारी लागेका छन् रे। अस्ति यौटा उम्मेदवारले 'तिम्रो यौटा भोटले मलाई केहि फरक पर्दैन' पनि भने रे। अनेक कुरा सुनिन्थे। पहिला-पहिला झैं कसैले पनि चन्दा मागेका थिएनन् न त एक-अर्कोमा भनाभन, हानथाप वा कुनै प्रकारको मनमुटाव नै थियो। यो एक निकै ठूलो राजनीति चेतना र सुधार थियो गाउँमा भएको । 
चुनावी टोलि आयो, क्याम्प खडा गर्न। दुइटा बुथ रहेछ हाम्रो गाउँमा। एउटा मतदान अधिकृतबाहेक अरु सबै स्थानीय कर्मचरी थिए। अस्थाई पुलिस पोष्टले सुरक्षा दियो। केहि म्यादी पनि थिए। सरकारले भने झैं ३ घेरावाल सुरक्षा कतै देखिएन। न आर्मी न सशस्त्र प्रहरी। सर्वदलिय बैठक बस्यो। निर्णय भयो। सबै केटाहरुले सहयोग गरे - खाल्डो खाने, खम्बा गाडे, डोरी बाँधे, सेट मिलाए। सबै सौहार्दपुर्ण बन्यो। एउटा मतदान अधिकृतले भने 'मैले सोचे भन्दा निकै सहज भयो यस गाउँमा । सबै निकै सहयोगी। आरामपुर्वक समयमै सबै तयारी सकियो।' स्वस्थ प्रतिष्पर्धा।मङ्सिर ४, २०७० (नोभेम्बर १९, २०१३) मतदानको दिन आयो। दुर्गा उच्च मा.बि. लाम्रा मतदान केन्द्र थियो। बिहानैदेखि गाउँ गाउँ बाट मानिसहरु बुथमा ओइरिन थाले। मतदान सुरु। कसले पैलो भोट खसाल्ने होडपनि भएछ। जम्मा १,३३५ जति भोटर थिए यस गाविसमा। केहिको नाम छुटेको थियो त केहीको अन्तैको केन्द्रमा परेको भेटियो। निर्वाचन कार्यालयको लापरबाही। कार्यकर्ताहरुले वडापिच्छे एकेक हिसाब राखेका थिए। उनीहरु बीच अशक्त, बृद्ध, बिरामीलाई बोकी लिएर आउने होडनै चल्यो। वारिस पठाउने पनि होड। यस्तैमा एउटा वारिसको प्रयास गर्ने टोलिलाई ८१ बर्षीय भोटरले जमाएरै भने 'म गाई चराउन ऊ माथि डाँडा पुग्छु,घास काट्न उता पारि जान्छु। त्यहाँ कोहि वारिश चाहिन्न। यता किन? म आफै भोट हाल्न सक्छुं।' अनि आफै हाले आफ्नो भोट।
गजबकुरो गाउँमा मौजुद सतप्रतिसतले आएर भोट दिए। धैर्यपुर्वक लाईनमा बसे। आफ्नो पालोमा भोट हाले। आफुलाई मन परेकोलाई भोट हाले। मैले पनि बेलुका ४ बजे तिर भोट हालें, लाइन सकिए पछि। करिब ८६% भोट खस्यो। जनताले आफ्नो दायित्व सफलतापुर्वकनिभाए। अब नेताको पालो हुनेछ इमान्दार बनेर देखाउने ।
समयमा सुरु भयो। समयमै सकियो। चौरमा टहलिएका विभिन्न पार्टीका कार्यकर्ताहरु गफिदै थिए। हल्का छेड्खान चल्थ्यो। अन्त कता के भयो चर्चा हुन्थ्यो। यसबीच केहि चासोपूर्ण खबर आए - हाँकूमा वारिस पठाई भोट हाल्न नपाइने नियम बन्यो रे । देपालगाउँमा बुथ क्याप्चरको प्रयास भयो रे। तलिउममा त ४ बजेनै सकिएर प्याकअप भएछ रे। आदि आदि। तर, यताको चुनाव अनुशासित ढंगले शान्त र सफलतापूर्वक सम्पन्न भयो। 
दुर्गा उच्च मा.बि. लाम्रा मा मतदान केन्द्र रहेछ । अनि प्रस्तुति येति राम्रो कि मा स्वयम् गएको अनि रमाइलो संगै आफ्नो नागरिक दायित्व निवाएको भान भो । भोटले जसलाई जितायेपानी अबको पालो जित्ने नेता अनि पार्टी को हो भन्दै फेरी धन्यबाद ।
ReplyDelete